Səadət Cahangir
Faşist Almaniyası dönəminin ən nüfuzlu alman yazarlarından sayılan Bertold Brext Hitlerin cinayətlərinə susan sənət adamlarına xitabən belə deyirdi: “Sizlər bu an batmaqda olan gəminin divarlarına çiçək rəsmləri çəkirsiniz və bunun adına sənət deiyirsiniz.” Ünlü türk yazarı Namiq Kamal deyirdi ki, “teatr eşqə bənzər, insanı həzin-həzin ağladır, amma verdiyi acının gücündə bir başqa dad tapılır.” “Teatr insanı aldatmayan, insanı insana ən yaxşı anladan bir vasitədir. Teatr mənə insan formalaşdırmağı öyrətdi. Həkim də oldum, komissar da. Heyvanları da öyrənirəm, çünki tülkü kimi hiyləgər, aslan kimi yırtıcı birini də oynarsınız. Daha asan anlayıram insanları. Hər hansı məslək sahibi olan biriylə 20 dəqiqə oturum, ona dair hər şeyi qısa anda öyrənə bilərəm.” Bunu da türk sənətçisi Zihni Göktay deyir.
Bu 3 tanınmış adamın fikirlərindən seçmələri ona görə xatırladıram ki, həmin fikirlərdə dünən alqışlarla haqq dünyasına yola saldığımız korifey sənətkarımız Fuad Poladova aid məqamlar var. Hər şey hər kəsin gözləri qarşısında baş verib. Bəli, o həmin pirat gəmisinin üstünə heç bir halda çiçək rəsmi çəkmədi. O gəminin üzməsinə yardım edəcək heç bir addım atmadı. Onun bir az da məsafə qət etməsinə təkan verəcək heç bir təşəbbüsün içində yer almadı. Teatrı eşq kimi yaşadı, içində eləcə həzin-həzin ağladı, o acının sayəsində tapdığı zövqdə gördü xoşbəxtliyini. Bunu onun gözlərindən, üz cizgilərindən, danışığından, hərəkətlərindən açıq-aydın görmək olardı. Mən bunu görmüşdüm. Yaxından eşidərək, duyaraq, dinləyərək görmüşdüm. İllər öncə “AzDrama”nın ona məxsus balaca qrim otağında söhbətləşmişdik. Düz iki saatlıq müsahibə! Ona aid hər şeydən danışmışdıq. Həyatından, sənətindən. ailəsindən, ölkədki durumdan. Amma bir də gözüm qrim otağındakı güzgünün üstünə vurulmuş kiçik şəkilə dikilib qalmışdı. Böyük bir eşqin xatirəsi kimi güzgüdən sənətkara baxan o şəkillə bağlı sual verməyə ürəyim gəlməmişdi. Dilimin ucundaca qalmışdı o sual. İnsanlara anladılması zor olan, içini qanadacaq şeyləri sormaq tərsliyini sevmirəm, əslində. Bəlkə də, o sualla bağlı içindən nələr keçdiyini anladığım üçün susdum elə. Əminəm ki, şəkilə tez-tez baxdığımı görən sənətkar da anladı vermək istədiyim sualı. “Teatr insanı aldatmayan, insanı insana ən yaxşı anladan bir vasitədir”, doğru. Fuad Poladov nə özünü, nə başqalarını aldadan şəxsiyyət deyildi. Oynadığı obrazları da, yaşadığı həyatı da olduğu kimi yaşadı. Nə səhnədəki oyununda, nə də həyatdakı yaşamında zərrə qədər, saxtalıq göstərmədi. Olduğu kimi göründü, göründüyü kimi oldu. Səhnəyə çıxanda böyüklüyü, ustalığı ilə səhnəni böyütdü. Bu böyüklüyü həyatının hər mərtəbəsində qoruyub saxlamağı bacardı. O üzdən insanlar onu çox sevdi, səhnədəki və həyatdakı dik duruşu, bütöv şəxsiyyəti ilə sevdi. Gözəl ölümünü belə ayaqda alqışlayaraq uğurladı. Bu həyatda neçəmizə nəsib olacaq ki, belə ləyaqətli, sevgili, gözəl ölüm?
Fuad Poladovun dəfninə hökumət rəsmilərindən kimsə qatılmadı. Sağlığında da onlardan bir şey gözləmədiyini demişdi. O, əyilmək, əl öpmək üçün yaranmış biri deyildi. Bir dəfə Atatürk əlini öpmək istəyən sənətkarın istəyinə mane olaraq demişdi ki, “sənətkar əl öpməz, sənətkarın əli öpülər”. Bu gün hakimiyyətdə böyük düşünən adamlar otursaydılar, sağlığında Fuad Poladov kimi korifeyin ayağına gələrdilər. O nə qədər küskün, incik, qəzəbli olsa belə, gələrdilər. Amma bəlkə də, belə daha yaxşıdır. O elə doğru insanların çiynində alqışlarla doğru olan insanların yanına getdi. Bundan sonra öz doğmalarının yanında uyuyacaq. Əminəm ki, bu xalqın yaddaşında ləyaqətli bir insan örnəyi yaradaraq, hüzurla uyuyacaq.
